از مسئول کمیسیون فرهنگی شورای شهر بپرسید

در ماه های آغازین شروع به کار دولت سیزدهم یا دقیق تر بگوییم بهمن ۱۴۰۱ بود که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در یادداشتی در فضای مجازی نوشت: “در دولت مردمی، حمایت از تئاتر و متون ارزشمند نمایشی در جای‌جای ایران اسلامی با هدف عدالت فرهنگی و دسترسی هنرمندان و مخاطبان این رشته در سراسر کشور رویکرد اصلی خواهد بود.”

اکنون ٢٢ ماه از آن زمان می گذرد. اما آیا حمایتی که در یاداشت آقای وزیر به آن اشاره شده بود به صورت محسوس و قابل دفاع، شامل حال تئاتر و اهالی تئاتر شده است؟ این حمایت البته وظیفه ارشاد به تنهایی نبوده و نهادها و مسئولین دیگری نیز هستند که باید در این خصوص پاسخگو باشند. برای بررسی بیشتر ابعاد این موضوع گفتگویی کوتاه با چهره سرشناس تآتر مشهد، حمیدرضا سهیلی داشتیم که در ادامه می خوانید؛

سهیلی در خصوص بحث مطالبات اهالی تئاتر گفت: دوستان تئاتری در مشهد با همتی درخور، چراغ تئاتر این شهر را روشن نگاه داشته اند. شاید باور نکنید که هنرمندان هیچگونه مطالبه ای از مسئولین ندارند و خود بار مشکلات را بر دوش می‌کشند. چراکه باوری به همیاری ندارند. اگر مسئولین مشکلی برای هنرمندان تئاتر نتراشند، یاری و مساعدتشان پیشکش خودشان. هنرمندان تئاتر که تنها هنر زنده در شهر مشهد است هیچ صنفی ندارند. انجمن صنفی هنرمندان تئاتر که با همت چند تن از هنرمندان، حدود دو سال پیش تشکیل شد، بدون هیچگونه حمایتی از اهالی تئاتر، راه به جایی نبرده است. انجمن نمایش که باید بازوی هنرمندان تئاتر باشد، سالهاست که نتوانسته رسالت خود را به انجام برساند. اکنون چند سالی هم هست که هیچگونه فعالیتی ندارد و تنها انجمنی است که متاسفانه در نقل مکان کارمندان اداری اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی به مجتمع امام رضا، اتاقهای خود را از دست داد. دیگر چه مطالبه ای می ماند که هنرمند تئاتر داشته باشد وقتی نه انجمن نمایشی دارد و نه انجمن صنفی فعال؟ سالنهای تئاتر هم که بخشی خصوصی هستند که برای جبران اجاره های کلان مکان و هزینه های گزاف نگهداری مجبورند آنها را با قیمتی گران به هنرمندان عرضه کنند. بخش دیگر هم سالنهای اداره ارشاد در مجتمع هستندکه به اجاره داده شده و برای جبران هزینه ها، مجبور به اجرای هر نمایشی در آن شده اند. پس هنرمند مانده است و دست خالی. اداره ارشاد اسلامی هم که در بودجه خودش وامانده است، چه برسد به حمایت از هنر و‌ هنرمند.

در حال حاضر مهمترین مطالبه اهالی هنر به زعم اینجانب، اهمیت هنر تئاتر در نگاه مسئولین و ارزش گذاری به این تنها هنر زنده مشهد در نبود کنسرت موسیقی در این شهر و تشکیل انجمن صنفی قوی و انجمن نمایش حامی هنر و هنرمند است.

هنرمند سرشناس و قدیمی تئاتر مشهد در ادامه می گوید: شش سال پیش من در گفتگوی اصحاب فرهنگ و هنر با استاندار وقت خراسان رضوی و شورای وقت شهر، پیشنهاداتی ارائه دادم. در آن جلسه از جانب اهالی تاتر این خواسته‌ها را مطرح نمودم:

– واگذاری و ایجاد تسهیلات برای ساخت سالنهای نمایشی توسط بخش خصوصی

– دادن مجوزهای تجاری در کنار فعالیتهای فرهنگی به سازندگان سالنهای خصوصی

– ایجاد موزه تئاتر

– مشارکت در تولیدات نمایشی

– فعال نمودن خانه هنرمندان شهرداری توسط هنرمندان

– برگزاری جشنواره تئاتر با موضوعیت مشهد، رضوی، ادبیات مشاهیر خراسانی و فرهنگ شهروندی

– ساخت تکیه تعزیه در مشهد

– تسهیل استفاده از تبلیغات شهری برای هنرمندان تئاتر مشهد

– در اختیار گذاشتن سالن های فرهنگسراهای مشهد به گروه های تئاتری دارای پروانه برای تمرین و اجرا

« بنظر شما کدامیک از این خواست ها تا امروز عملی شده است؟ هیچکدام.
علت عملی نشدن آن چه بوده است؟، مهم و ضروری نبودن هنر در جامعه؟، عدم پیگیری هنرمندان؟،  عدم مطالبه گری اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی؟، ناتوانی مسئولین شهری؟، معقول نبودن خواست ها؟ ، بی توجهی مسئولین به مقوله هنر و هنرمند؟ و یا علت های دیگر…»
برای شما جای تعجب نیست که امروز و بعد از شش سال از آن جلسه و آن مطالبات، با تغییر دو استاندار، یک شورای شهر و دو مدیرکل ارشاد، هنوز این خواست‌ها دست نایافتنی است؟  چرا؟
چون به زعم من هنر تئاتر برای مسئولینی که می‌آیند و می‌روند اولویت نیست. باری به هر جهت و از سر ناچاری است.
شما نگاهی بیندازید به قول‌های مسئولین در همین چند سال گذشته:
– قول ساخت پردیس تئاتر در بوستان وفا

– قول خرید سی درصد از بلیت کلیه سالنهای نمایشی برای حمایت از هنرمندان تئاتر و جبران هزینه های گزاف تولید نمایش

– قول برگزاری انتخابات انجمن نمایش و ایجاد یک انجمن قوی و مستقل در خراسان رضوی

– قول حمایت صنفی از هنرمندان تئاتر

– قول تشکیل یک شورای نظارت آگاه و قوی

– قول در اختیار قراردادن سهل و آسان سالن‌های نمایشی متعلق به ارشاد و شهرداری به هنرمندان

– قول حمایت از سالن‌های خصوصی

– قول…

خب بررسی کنید کدامیک از این وعده‌ها عملی شده است؟
سالن پردیس تئاتر که در دعوای جناحی دو شورای شهر قبل و حال قربانی شد و بعد از گذشت دو سال از وعده افتتاح آن همچنان بلاتکلیف مانده و معلوم نیست میلی به ادامه کار و افتتاح آن هست یا خیر؟
قول خرید بلیت حمایتی در حد همان شعار در شورای شهر قبل تصویب و در شورای شهر جدید وتو گردید.
از انتخابات انجمن نمایش هم با گذشت چندین ماه از اتمام دوره ضعیف انجمن گذشته، هنوز خبری نیست.
انجمن صنفی هم که تشکیل شده ولی حمایتی از آن نمی‌شود و این انجمن حتی مکانی برای استقرار خود ندارد.
هیچ امکانی برای در اختیار گذاشتن سالن تمرین و اجرای ارزان به هنرمندان نیست و مکان متعلق به هنرمندان در مجتمع امام رضا (ع) هم توسط بخش اداری اداره ارشاد تسخیر شده و هنرمندان به طور کل دستشان از هر گونه امکاناتی کوتاه شده است.

او همچنین درباره اینکه امکانات فعلی تا چه حد جوابگوی حجم کار در تئاتر مشهد است؟ افزود: با همه نقصان خدمت به هنر تئاتر و با همه بی حمایتی، هر روز بر تعداد علاقمندان به این هنر افزوده می‌شود و بدیهی است که امکانات موجود جوابگوی این حجم توجه و اقبال علاقمندان نیست. اکنون به روایت اعضای شورای نظارت بر نمایش، تعداد نمایش‌های در صف بازبینی آنقدر زیاد است که رسیدن به نوبت اجرای این حجم از نمایش‌ها در تالارهای موجود، زمان زیادی خواهد برد.
جدای از مشکلاتی که برخی ها برای تئاتر می آفرینند (از قبیل حملاتی که ناآگاهانه و یا از سر لج و‌ کج فهمی به برخی از نمایشهای مجوز دار صورت گرفت)، این هنر با کمبود امکانات اجرایی که مهم‌ترینش نبود سالن اجرای مناسب است، و دخالت‌های بی‌جای برخی افراد بیسواد و کم سواد هنری مواجه می‌باشد.

سهیلی در پایان صحبت هایش گفت: ببینید شورای شهر یک کمیسیون دارد به نام کمیسیون فرهنگی، که رئیس این کمیسیون فرهنگی باید شخصی آگاه به امور فرهنگی و هنری شهر باشد و برای مساعدت به هنرمندان تلاش کند. از مسئول کمیسیون فرهنگی شورای شهر مشهد بپرسید؛ در این دو سالی که بر این مسند نشسته است با کدام هنرمند ملاقات کرده؟ کدام فیلم یا تئاتر را به تماشا نشسته است؟ کنسرت و گالری و مطالعه کتاب و…  بماند.
وقتی من به عنوان یک فعال فرهنگی و هنری شهر، این شخص را در این دو سال از نزدیک ندیده ام و در هیچ سالن نمایشی او را به تماشای نمایش مشاهده نکرده ام و… چه انتظاری از او می رود که برای فرهنگ و هنر این شهر کاری بکند؟

گفتگو کننده: علی روغنگران