روی مرز باریک خنده و بغض

علی روغنگران:

این شبها شاهد اجرای نمایشی تحت عنوان «هشتگ بچه شهرستانی ام» به نویسندگی و کارگردانی نوید اسدیان هستیم که هر شب در سالن لطفی مجوعه پردیس مستقل تئاتر مشهد روی صحنه می رود. «هشتگ بچه شهرستانی ام» نمایشی کمدی و تک پرسوناژ، از تولیدات گروه تئاتر «رورانس» می باشد که این روزها جزو گروه های پرکار و موفق مشهد است. گروه رورانس که پس از اجرای نمایشی به همین نام شکل گرفت در فروردین ماه با نمایش «پناهم بده» به کارگردانی «کیان صنعتی رودی» مقام سوم بخش تئاتر خیابانی جشنواره هنرهای مردمی مشهد را به خود اختصاص داد و سه شنبه گذشته نیز با نمایش «نه» به کارگردانی «معین تیموری» حضور درخشانی در جشنواره تئاتر دانشگاه های مشهد داشت که با استقبال خوبی مواجه شد.

«هشتگ بچه شهرستانی ام» روایتگر حال و روز جوانی به نام «سعید» است که از روستایی دور برای تحصیل، کار و پیشرفت به شهری بزرگ آمده ولی به دلیل لهجه روستایی و اصالت شهرستانی اش مورد بی مهری و تبعیض قرار می گیرد. او در این راه در عرصه های مختلف از بازیگری تا بلاگری گرفته تا… را امتحان می کند ولی همچنان این تبعیض سد راه اوست و به نتیجه ای نمی رسد. سعید علاوه بر شغل در زندگی شخصی هم از تحصیل در دانشگاه گرفته تا روابط عاطفی اش همچنان تاثیر پذیر از لهجه و اصالت شهرستانی اش می باشد و این شرایط او را به ورطه یأس و استیصال می کشاند.

به عنوان نگارنده این یادداشت باید اعتراف کنم؛ علیرغم شناختی که از نوید اسدیان به عنوان یک کارگردان حرفه ای داشتم و کارهایش را همیشه تحسین کرده ام، در مورد «بچه شهرستانی» خوش بین نبوده و به هیچ وجه انتظار نمایشی در این سطح تاثیرگذار، خلاقانه و سطح بالا را نداشتم. چراکه بارها شاهد این موضوع بوده ام که نمایش تک پرسوناژ اگر بازیگری معروف و شناخته شده نداشته باشد شانس موفقیت اش به شدت پایین است.

«محمد حسین خسروی» اما با نقش آفرینی بی نقص و مثال زدنی اش همه را غافلگیر کرد. بازی در نمایش های تک پرسوناژ علاوه بر تجربه، انرژی مضاعفی می خواهد. خصوصا کاراکتر بچه شهرستانی که علاوه بر دیالوگهای سخت همراه با لهجه غلیظ، نیازمند بدن مناسب و منعطف برای صحنه های پر تحرک بود. خسروی اما به غیر از عملکرد عالی و خارج از حد انتظار در این دو فاکتور، نشان داد که توانایی بسیار بالایی در برقراری ارتباط با مخاطب و در دست گرفتن و کنترل فضای حاکم بر سالن دارد و در اصطلاح باید گفت که سالن در مشتش بود. او که تئاتر را از سال ۱۴۰۰ با حضور در کلاسهای حامد امانپور آغاز کرده بود در این زمان نسبتا کوتاه به بلوغی در بازیگری دست یافته که آینده ای بسیار روشن برایش قابل پیش بینی است. خودش درباره چگونگی نقش آفرینی اش می گوید: «استادم حامد امانپور می گفت: “وقتی روی صحنه می روی سعی کن لذت ببری” من دقیقا و بدون اغراق روی صحنه زندگی می کنم.»

البته این را هم باید در نظر گرفت که سعیدِ نمایش بچه شهرستانی از چند جهت نقشی ایده آل برای بازیگری چون محمد حسین خسروی است. اول اینکه خسروی به واسطه تولد در یکی از روستاهای نزدیک به بیرجند و داشتن لهجه و البته مهاجرت به مشهد برای حضور در تئاتر با همین مشکلات دست و پنجه نرم کرده و عملا کاراکتر سعید را زندگی کرده است. دوم اینکه کاراکتر سعید ادامه و بازمانده همان سعیدِ نمایش رورانس می باشد.

یکی از نقاط برجسته در تحسین بازی خسروی توانمندی مثال زدنی او در ایجاد خنده و بغض توامان در تماشاگر است. یعنی گاه فاصله خنده تا بغض مخاطب به کمتر از ۱۰ ثانیه می رسد و ایجاد چنین جوی در سالنی که صدای قهقهه تماشاگر آن را فرا گرفته به آسانی میسر نیست.

نوید اسدیان، کارگردان نمایش می گوید: «یکی از دلایل انتخاب سالن کوچک همین ایجاد ارتباط بین بازیگر و تماشاگر بوده و سعی کردم در این مورد نگاهم فنی باشد تا بیزینسی.»

اسدیان در ادامه گفت: «در آذر ماه و دی ماه سال گذشته که نمایش رورانس را اول در جشنواره استان و سپس اجرای عمومی داشتیم، استقبال و بازخورد از سوی تماشاگر بسیار خوب بود و خصوصا کاراکتر سعید مورد علاقه تماشاگران بود و هم مخاطبین خاص و هم مخاطبین عام ارتباط خوبی با کاراکتر سعید گرفتند. از طرفی همیشه این فکر در ذهنم بود که بعد از این همه سال کار کردن باید یک کار کمدی هم بسازم. چراکه هیچوقت ژانر کمدی را تجربه نکرده بودم. این بود که پس از استقبال مخاطب از کاراکتر سعیدِ رورانس تصمیم گرفتیم که این شخصیت را به یک نمایش جدید ببریم و در واقع به نوعی اسپینافی باشد از رورانس. البته بچه شهرستانی به این شکل طراحی شد که مخاطبی که رورانس را دیده به واسطه آشنایی که با شخصیت سعید دارد برایش همچنان جذاب باشد و مخاطبی که رورانس را ندیده به چشم یک نمایش مستقل آن را ببیند و بتواند با آن ارتباط بگیرد.
موضوع مهم دیگر برای من این بود که نمایش علیرغم کمدی بودن بتواند تلنگری بزند و پیامی داشته باشد.
من همیشه معتقدم که تندترین نقدها نسبت به جامعه را ما می توانیم در کمدی داشته باشیم. چرا به کسی برچسب شهرستانی یا روستایی می چسبانیم و بعد به واسطه همان برچسب او را کنار می گذاریم؟ چرا فرد را بر مبنای توانمندی، استعداد، پتانسیل، رفتار و انسانیتش نمی سنجیم؟
برای من گنجاندن مفهوم دو کلمه «اصالت» و «هویت» در نمایش بسیار مهم بود. خیلی مهم است که فرد اصالتش را حفظ کند. چرا لهجه را از فرد می گیریم؟ ما این همه گویش زیبا در کشور داریم. چرا نباید از آنها استفاده کنیم؟ متاسفانه روزی به خودمان می آییم که شاید بخشی از لهجه ها مرده و فراموش شده باشند.»

کارگردان نمایش بچه شهرستانی در خصوص تاثیرگذاری نمایش بر مخاطب می گوید: «من در کارم یک اصل دارم؛ اینکه “زمانی که نمایش تمام می شود باید تازه در ذهن مخاطب شروع شود.”
اگر چنین اتفاقی بیفتد منِ نویسنده و کارگردان کار خود را به در ستی انجام داده ام. به نظر من محمدحسین خسروی جزو استعدادهای خیلی خوب است و این کار هم در واقع بخشی از دغدغه خود محمدحسین به عنوان کسی است که از یک روستا در جنوب خراسان به مشهد آمده و با همه سختیهایی که همه ما می دانیم کارش را انجام می دهد. چنین اشخاصی به شدت قابل احترامند. خوشحالم که ما در گروهمان چنین افرادی داریم؛ معین تیموری دستیار اول خودم که ماشالله خودش کارگردان بسیار خوبی ست و دیروز هم در جشنواره دانشجویی در مقام کارگردان با نمایش «نه» حضوری درخشان داشت یکی دیگر از این استعداد هاست. بچه هایی که واقعا خالصانه و صادقانه زحمت می کشند و آدم از دیدنشان کیف می کند. چرا نباید به اینها بها داده شود؟ چرا اینها نباید دیده شوند؟ من به نوبه خودم در حد اندک توان و بضاعتم سعی می کنم که حواسم به بچه ها باشد و خوشحالم که «هشتگ بچه شهرستانی ام» حاوی یک حس خوب بود و امیدوارم توانسته باشیم آن چیزی که مد نظرمان هست را به درستی به مخاطب منتقل کنیم. جا دارد که تشکر ویژه ای داشته باشم از مردم هنر دوست مشهد که از اولین اجرا تا همین حالا از ما حمایت کرده اند.»

اسدیان همچنین درباره گروه رورانس گفت: «رورانس برای ما فقط اجرای یک نمایش نبود بلکه سرآغاز یک اتفاق زیبا بود. من افتخار همزیستی با اعضای خانواده ای به نام رورانس را دارم. با بچه هایی بسیار پر انرژی با انگیزه و توانا، انشالله که بتوانیم اهدافی را که ترسیم کرده ایم چه در بخش صحنه و چه در بخش تصویر به سرانجام برسانیم.»

نمایش بچه شهرستانی اما دیالوگ کنایه آمیز کم نداشت. مخصوصا آنجا که مجری به سعید می گوید: «اگر خارجی را خوب برقصی مردم بیشتر می پسندند. هر چه از فرهنگ ما دورتر باشد، استقبال مردم هم بیشتر خواهد بود.»

نمایش البته چند صدا بازیگر از جمله همین مجری را داشت که در انتهای مطلب به همراه دیگر عوامل کار، اسامی آنها هم آورده شده است. در پایان؛ شخصا دوست دارم همانهایی که عرصه را بر محمد حسین خسروی تنگ کرده و او را مورد بی مهری قرار داده اند امروز درخشش او را روی صحنه ببینند و بابت رفتارشان شرمنده شوند.

دیگر عوامل نمایش «هشتگ بچه شهرستانی ام» عبارتند از:

صدا بازیگران: الهام آقایی- نادیا محمدیان- امیر عباس پیش بین- صبا سرهنگی- سارا ابراهیمی- کیان صنعتی رودی- مهدیه نقدی- معین تیموری- الهه کریمی
دستیاران کارگردان: معین تیموری- محمد حسین خسروی
طراح صحنه: نوید اسدیان
طراح نور: محمد حسین خسروی
طراح گرافیک: سلیم واحدی
مجری طرح: موسسه آژنگ
منشی صحنه: نازنین پهلوان زاده
مدیر صحنه: عرفان اردیانی
تنظیم صدا و میکس و مسترینگ: امیر محمد اسمعیل زاده
ساخت موشن و تیزر: ستار طیبی (بین کلاب)
عکاس: مهدیه نقدی
مدیر هماهنگی: امین جعفری
اتاق فرمان: معین تیموری – صالح جوشن- امیر محمد اسمعیل زاده- نازنین جوادی
مدیر امور رسانه: حبیب قاآنی
مدیران روابط عمومی: کیان صنعتی رودی- بهار نعیمی