قیمت انسانیت

علی روغنگران:

این روزها سالن لطفی پردیس مستقل تئاتر مشهد میزبان نمایشی تحت عنوان «ریبوت» به نویسندگی و کارگردانی امیرحسین آژیر است که هر روز ساعت ۱۸:۴۵ دقیقه روی صحنه می رود. «ریبوت» در لغت به معنی بازراه‌اندازی یا بازشروع است که در این نمایش منجر به فرصت دوباره می شود.

اگر شما سریال بازی مرکب را دیده باشید قطعا درک بهتری از این نمایش خواهید داشت. به صورت کاملا آشکاری «ریبوت» تمثیلی از جامعه سرمایه داری مدرن است. نظامی که در آن یک رقابت افراطی و بعضا وحشیانه برای بقا به وجود می آید و خوی انسانی را از بین می برد.

در این نمایش حرص و طمع محوریت اصلی داستان را تشکیل می‌دهد. چهار نفر در یک دوئل به صورت یک به یک شرکت می‌کنند و برنده می‌تواند بعد از کشتن حریف به مرحله بعد راه پیدا کند و در پایان یک نفر برنده به عنوان پاداش مبلغ هنگفتی را دریافت خواهد کرد.
این افراد در زندگی شخصی‌شان با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم کرده بودند تا آنجا که به این نتیجه برسند که با مردن چیزی را از دست نمی‌دهند، اما با برنده شدن می‌توانند زندگی جدیدی را آغاز کنند.
نمایش «ریبوت» از لحاظ اجرا، دارای ویژگی های تامل برانگیز، هوشمندانه و هنرمندانه فراوانی است؛ اجرای نمایش در یک سالن کوچک ۵۰ نفری باعث شده تا تماشاگر با ارتباط نفس به نفس با بازیگران بیشتر خود را در متن نمایش تصور کند. کارگردان اساس اجرا  را  به شیوه ای هنرمندانه بر طراحی گذاشته است و تماشاگران طی اجرای نمایش پی می برند که برای پرسوناژها، میزانسن ها، نور، موسیقی، لباس و چهره پردازی هم طراحی های شاخصی وجود دارد.
بازی بسیار هنرمندانه و شیوه مند همه بازیگران از جمله بازی بسیار شاخص، دشوار و هنرمندانه «هستی محمودی» که نقش زن باردار را ایفا می نماید، به دلیل استفاده کامل از همه قابلیت ها و حالات و حرکات اعضای بدن و چهره، واقعا ستودنی، هنرمندانه ومثال زدنی است. طراحی و اجرای گریم و چهره پردازی خوب باعث شده تا پرسوناژ ها روی صحنه عملا جلوه های دراماتیک قابل قبولی پیدا کنند.
شاکله و مضمون حضور هر پرسوناژی در ارتباط با پرسوناژ مقابل به طور متناقض و پارادوکسیکالی تقابل گرایانه و همزمان دگر گریزانه نشان می دهد و این کاملا با مضمون و موقعیت پرسوناژهای خاص این نمایش تناسب و هماهنگی دارد. امیرحسین آژیر درطراحی، شکل دهی و بازی دهی بازیگران، تمثیلی کردن برخی پرسوناژها، توجه زیاد به مبانی بصری و تجسمی و لحاظ کردن عناصر و نشانه های آن ها در اجرا و حتی لباس و چهره پردازیشان و نیز در شیوه بازی غیرهمسان بازیگران بسیارموفق است. در رابطه با تمثیلی شدن پرسوناژها باید گفت که اساسا در همه پرسوناژ ها گونه ای از تمثیل وارگی وجود دارد که در پرسوناژ اصلی (زن باردار) این خصوصیت بیشتر است.
طراحی لباس عملا به شکل گیری بیرونی وظاهری پرسوناژ ها بسیار کمک کرده و حتی تا حدی آنها را تاویل آمیز نموده است.
نمایش از لحاظ ژانر به سبب پوچی و بیهودگی حاکم  بر روابط و استحاله درونی انسان ها، تا اندازه ای ابزورد و در کل با نشان دادن دغدغه های تلخ و تنگناهای روحی روانی طاقت فرسا وعذاب آور، تا سرحد تراژدی پیش می رود و با هر با کشیدن ماشه کاملتر می شود و نهایتا یک «تراژدی اجتماعی» است. دراین اجرا کاربری ژست و حرکات شکیل، به زیبایی و مفهوم زایی نمایش بسیار کمک کرده است.
نمایش «ریبوت» اجرایی شیوه گرا، سبک و سیاق دار و ساختارمند است، که برفرم و داشته های بصری و نمایشی تاکید مضاعف دارد. این نمایش، عذاب، رنج، کابوس زدگی، تنهایی انسان و بیرون ماندن او از دایره زندگی را خیلی خوب به نمایش می گذارد و تا حد انسان چیست؟ چه می تواند باشد؟ و چه نمی تواند باشد، پیش می رود. کارکرد وکاربرد دراماتیک و هنرمندانه مقوله های کارگردانی، بازیگری، طراحی صحنه و لباس، چهره پردازی، موسیقی و نور در این نمایش به اثبات رسیده است.
«ریبوت» اثری قابل تامل است که ارزش چند بار دیدن را دارد. لذا تماشای آن برای تئاتر دوستان در شبهای باقیمانده به شدت توصیه می شود.