ساعتی با یک زندانی سیاسی
- شناسه خبر: 5451
- تاریخ و زمان ارسال: 14 بهمن 1402 ساعت 12:34
این شبها شاهد اجرای نمایش “بک تو بلک” به کارگردانی و بازیگری سجاد افشاریان در فرهنگسرای آریو مصلی نژاد مشهد هستیم که عنوان پر مخاطب ترین نمایش در کشور را یدک می کشد.
نمایش تک پرسوناژ “بک تو بلک” بازنمایی از یک وضعیت انسانی در سلول انفرادیست. اینجا قرار است یکی از تلخ ترین تجربه های انسانی که البته برای قابل تحمل شدن با فانتزی آمیخته شده، پیش روی مخاطب قرار بگیرد. در ابتدای نمایش صدایی آشنا می شنویم. صدای زن خوزستانی که به لهجه عربی میگوید: مظاهرات سلمیه، چرا آتش میزنی؟… تو که خاکتو نبردن… تو که آبتو نبردن… گوش کن…، این همان صدایی است که تا مدتها در فضای مجازی به نشانه اعتراض مردم خوزستان نسبت به کمبود آب و اینکه نمی خواهند این اعتراض رنگ و بوی سیاسی به خود بگیرد و همراه با خشونت باشد، در قالب پست، کلیپ و استوری بازنشر می شد. این صدا و صداهایی که از مصاحبه های لو رفته با مردم معترض شنیده می شود، باعث شده تا علی با بازی سجاد افشاریان، به اصطلاح یک زندانی سیاسی باشد.
علی کسی است که موضع انفعال را کنار زده و به تاوان کنشگری، در بند افتاده است؛ بندی که در روساخت این نمایش رئال، احتمالا اتاقکی در جایى است، اما اگر دقیقتر بنگریم، بزرگی آن را به مساحت کل جهان میبینیم و چهبسا خودمان را هم یک زندانی بهحساب بیاوریم.
او در صحنه، طوری رفتار می کند که انگار مشکل جسمی دارد و یا این شائبه را ایجاد می نماید که ظاهرا بر اثر تبعات ناشی از زندان اینگونه شده است.
علی در ابتدا نماد کسی است که تمامقد زندگی را در آغوش گرفته است. نشان به این نشان که در مهلت مرخصی کوتاهمدت خود از زندان، با معلم موسیقی اش (سرمه) ازدواج می کند و بعد در لباس دامادی، دست عروس را میگیرد و به دل جادهای میزند که معلوم نیست مقصدش کجاست، آنهم بدون گوشی موبایل.
حالا اما مدتی گذشته؛ همسرش بار دار است و او در زندان. آنها نام فرزندشان را که دختر است و هنوز مانده است تا به دنیا بیاید “بوسه” می گذارند. فرصت زندگی آزادانه از او به دلیل ضبط چند صدا گرفته شده است. گویی رهایی از این بند برایش ممکن نیست. پس خودکشی (حلق آویز کردن) را تنها راه آزادی خود می بیند. روایت در نهایت می خواهد به ترادژی ختم شود. تراژدی ای که با برگشت به تاریکی (back to black) تمام می شود.
نمایش البته ما را از جرم علی فراتر می برد و به خویشتن دعوت می کند. تا جایی که با خود می اندیشیم که آخرین بار چه زمانی در انفرادی بوده ایم؟
“بک تو بلک” البته منتقد کم ندارد. از آنهایی که با میکروفن حرف زدن بازیگرش را عیب می دانند، تا آنها که می گویند این نمایش به این دلیل پرمخاطب است که سوار بر موج سیاسی شده. از اینها که بگذریم سجاد افشاریان بیش از هر چیز، خودش را بازی می کند و این خود، در نمایشی رئال برای مخاطب به شدت باور پذیر است و با آن ارتباط برقرار می کند. حال اگر سیاسی بودنش را هم دلیل پرمخاطب بودنش بدانیم که آن هم نسبی است، باید گفت که تئاتر همانقدر که هنر است یک پدیده اجتماعی هم هست و اگر بخواهد خارج از موضوعات روز جامعه باشد و فقط در گوشه های امن، اعلام موجودیت کند که دیگر نامش تئاتر نیست.
علی روغنگران